ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA1)
z dnia 30 marca 2010 r.
w
sprawie szkoleń osób, których czynności bezpośrednio wpływają na jakość
komórek, tkanek lub narządów, a także bezpieczeństwo dawców i biorców2)
Na
podstawie art. 40a ust. 8 ustawy z dnia 1 lipca 2005 r. o pobieraniu,
przechowywaniu i przeszczepianiu komórek, tkanek i narządów (Dz. U. z
2020 r. poz. 2134) zarządza się, co następuje:
§ 1. Rozporządzenie określa:
1)
ramowe programy szkoleń osób, których czynności bezpośrednio wpływają
na jakość komórek, tkanek lub narządów oraz bezpieczeństwo dawców i
biorców, w zakresie:
a) pobierania, przechowywania i przeszczepiania narządów oraz szpiku, komórek krwiotwórczych krwi obwodowej i krwi pępowinowej,
b)
pobierania, gromadzenia, testowania, przetwarzania, sterylizacji,
przechowywania i dystrybucji komórek i tkanek oraz pozyskiwania szpiku,
komórek krwiotwórczych krwi obwodowej i krwi pępowinowej
- zwanych dalej "szkoleniami";
2) sposób dokumentowania przebiegu szkoleń;
3) wzór zaświadczenia o odbytym szkoleniu, zwanego dalej "zaświadczeniem";
4) szczegółowe wymagania wobec jednostek, w których odbywają się szkolenia.
§ 2.
1. Ramowe programy szkoleń, o których mowa w § 1 pkt 1, dotyczące
szkoleń prowadzonych w formie szkoleń wstępnych, ustawicznych i
uaktualniających:
1) dla koordynatorów pobierania i
przeszczepiania komórek, tkanek i narządów w zakresie pobierania,
przechowywania i przeszczepiania narządów oraz szpiku, komórek
krwiotwórczych krwi obwodowej i krwi pępowinowej są określone w
załączniku nr 1 do rozporządzenia;
2) w zakresie
pobierania, gromadzenia, testowania, przetwarzania, sterylizacji,
przechowywania i dystrybucji komórek i tkanek oraz pozyskiwania szpiku,
komórek krwiotwórczych krwi obwodowej i krwi pępowinowej są określone w
załączniku nr 2 do rozporządzenia.
2. Zakres
tematyczny określony w ramowych programach szkoleń realizuje się metodą
wykładów, internetowych programów edukacyjnych z ograniczonym dostępem
lub zajęć praktycznych w zakładach opieki zdrowotnej, bankach tkanek i
komórek oraz medycznych laboratoriach diagnostycznych wykonujących
zadania, o których mowa w § 1 pkt 1.
§ 3. Wzór zaświadczenia jest określony w załączniku nr 3 do rozporządzenia.
§ 4.
1. Szkolenia w jednostkach, o których mowa w art. 40a ust. 7 ustawy z
dnia 1 lipca 2005 r. o pobieraniu, przechowywaniu i przeszczepianiu
komórek, tkanek i narządów, zwanej dalej "ustawą", odbywają się po
spełnieniu następujących wymagań:
1) zawarciu pisemnej
umowy dotyczącej realizacji ramowych programów szkoleń przez Centrum
Organizacyjno-Koordynacyjne do Spraw Transplantacji "Poltransplant" albo
Krajowe Centrum Bankowania Tkanek i Komórek oraz wyłonioną w drodze
konkursu ofert jednostkę, w której odbywają się szkolenia;
2)
ogłoszeniu przez jednostkę, w której odbywają się szkolenia, do dnia 15
grudnia każdego roku, programu tych szkoleń na następny rok;
3)
zapewnieniu przez jednostkę, w której odbywają się szkolenia, sprawnej
organizacji procesu dydaktycznego oraz prowadzeniu w sposób ciągły
wewnętrznej oceny jakości szkoleń;
4) opracowaniu
przez jednostkę, w której odbywają się szkolenia, w formie pisemnej,
szczegółowych programów zajęć, o których mowa w § 2 ust. 2, oraz
dokumentacji przebiegu szkoleń, uwzględniającej ewidencję uczestników
szkoleń prowadzoną zgodnie z danymi zawartymi w kartach szkoleń;
5)
realizacji programu, o którym mowa w pkt 4, z zastosowaniem
nowoczesnych metod dydaktycznych, adekwatnych do przedmiotu oraz celu
zajęć.
2. Przepisu ust. 1 pkt 1 nie stosuje się w przypadku, gdy jednostką, w której odbywają się szkolenia, o której mowa w:
1) art. 40a ust. 1 pkt 1 ustawy - jest Centrum Organizacyjno-Koordynacyjne do Spraw Transplantacji "Poltransplant";
2) art. 40a ust. 1 pkt 2 ustawy - jest Krajowe Centrum Bankowania Tkanek i Komórek.
§ 5.
1. Centrum Organizacyjno-Koordynacyjne do Spraw Transplantacji
"Poltransplant", Krajowe Centrum Bankowania Tkanek i Komórek oraz
jednostki, w których odbywają się szkolenia, przechowują dokumentację
dotyczącą:
1) ramowych programów szkoleń, o których mowa w art. 40a ust. 2 ustawy;
2) list osób biorących udział w szkoleniach;
3) zaświadczeń;
4) wyników z odbytych szkoleń, o których mowa w art. 40a ust. 5 ustawy.
2. Dokumentacja, o której mowa w ust. 1, może być prowadzona i przechowywana w formie elektronicznej.
3.
Dokumentację, o której mowa w ust. 1, przechowuje się przez okres co
najmniej 5 lat od dnia zakończenia szkolenia w sposób zabezpieczający
przed jej utratą i dostępem osób nieuprawnionych.
4.
Dokumentacja przesyłana drogą elektroniczną powinna być oznakowana w
sposób umożliwiający jednoznaczną identyfikację nadawcy oraz
zabezpieczający przed jej utratą i dostępem osób nieuprawnionych.
5.
Do przetwarzania danych osobowych w formie elektronicznej stosuje się
wysoki poziom bezpieczeństwa przetwarzania danych osobowych w systemie
informatycznym w rozumieniu przepisów o dokumentacji przetwarzania
danych osobowych oraz warunków technicznych i organizacyjnych, jakim
powinny odpowiadać urządzenia i systemy informatyczne służące do
przetwarzania danych osobowych.
§ 6. Rozporządzenie wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia3).
Załączniki do rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 30 marca 2010 r.
Załącznik nr 1
RAMOWY
PROGRAM SZKOLEŃ: WSTĘPNEGO, USTAWICZNEGO I UAKTUALNIAJĄCEGO,
ORGANIZOWANYCH PRZEZ CENTRUM ORGANIZACYJNO-KOORDYNACYJNE DO SPRAW
TRANSPLANTACJI "POLTRANSPLANT" - MINIMALNY CZAS SZKOLENIA 40 GODZIN
Lp.
|
Tematyka zajęć, w tym seminaryjnych
|
1
|
2
|
1
|
Wprowadzenie do zajęć.
|
2
|
Historia medycyny transplantacyjnej.
|
3
|
Aktualny
stan przeszczepiania narządów w Polsce. Zapotrzebowanie na leczenie
przeszczepianiem narządów i możliwości jego realizacji.
|
4
|
Polskie i europejskie przepisy prawne dotyczące pobierania i przeszczepiania komórek, tkanek i narządów.
|
5
|
Stanowisko,
rola i pozycja koordynatora pobierania i przeszczepiania komórek,
tkanek i narządów. Umocowanie prawne i zawodowe. Koordynacja i
organizacja pobierania komórek, tkanek i narządów od osób zmarłych.
|
6
|
Koncepcje
i kryteria śmierci człowieka. Rozpoznawanie zgonu. Śmierć mózgowa i jej
następstwa. Śmierć w mechanizmie zatrzymania krążenia.
|
7
|
Opieka nad dawcą po rozpoznaniu śmierci mózgu. Wyrównywanie zaburzeń ustrojowych. Podtrzymywanie czynności narządów.
|
8
|
Wskazania
i przeciwwskazania do pobrania narządów od zmarłych. Identyfikacja
możliwości pobrania narządu. Potencjał dawstwa. Zasady programu Donor
Action.
|
9
|
Psychologiczne aspekty umierania i śmierci. Rozmowa z rodziną zmarłego.
|
10
|
Rozmowa z rodziną potencjalnego dawcy narządów do przeszczepienia.
|
11
|
Rozmowa z rodziną zmarłego o pobraniu narządów.
|
12
|
Pobranie wielonarządowe. Aspekty chirurgiczne i organizacyjne.
|
13
|
Zasady zabezpieczenia narządów przed niedokrwieniem. Metody przechowywania.
|
14
|
Niedokrwienie narządu; wczesne i odległe następstwa.
|
15
|
Wskazania i kwalifikacja chorego do przeszczepienia nerki.
|
16
|
Wskazania i kwalifikacja chorego do przeszczepienia wątroby.
|
17
|
Wskazania i kwalifikacja chorego do przeszczepienia serca.
|
18
|
Wskazania i kwalifikacja chorego do przeszczepienia trzustki.
|
19
|
Układ zgodności tkankowej i zasady doboru immunologicznego dawcy i biorcy.
|
20
|
Alokacja i dystrybucja narządów.
|
21
|
Leczenie immunosupresyjne po przeszczepieniu narządu. Rozpoznawanie i leczenie procesu odrzucania.
|
22
|
Przeszczepianie szpiku, komórek krwiotwórczych krwi obwodowej i krwi pępowinowej.
|
23
|
Pobieranie i przeszczepianie tkanek oka.
|
24
|
Odrębności pobierania i przeszczepiania narządów u dzieci.
|
25
|
Zasady przejrzystości bezpieczeństwa i nadzoru przeszczepiania narządów w Polsce.
|
26
|
Praktyczne aspekty koordynacji - od rozpoznania zgonu do pobrania.
|
27
|
Standardy
jakości i bezpieczeństwa przeszczepiania narządów. Zdarzenia
niepożądane. Dawcy zwiększonego ryzyka. Zapobieganie przenoszeniu
nowotworów od dawcy do biorcy przeszczepu.
|
28
|
Powikłania zakaźne (wirusowe, bakteryjne i grzybicze) u chorych po przeszczepieniu narządów.
|
29
|
Zasady prowadzenia dokumentacji dotyczącej wszystkich etapów koordynacji pobrania wielonarządowego.
|
30
|
Przeszczepianie nerek i wątroby od dawców żywych.
|
31
|
Krajowa Lista Osób Oczekujących na Przeszczepienie.
|
32
|
Zasady opieki długoterminowej nad chorym po przeszczepieniu narządu.
|
33
|
Ekonomiczne aspekty przeszczepiania narządów w Polsce.
|
34
|
Praca koordynatora przed, w czasie i po zabiegu przeszczepienia narządu.
|
35
|
Przeszczepy biostatyczne.
|
36
|
Rozmowa z rodziną zmarłego dawcy. Symulacje.
|
37
|
Promocja idei przeszczepiania w społeczeństwie.
|
38
|
Społeczno-obyczajowe aspekty przeszczepiania narządów.
|
39
|
Promocja przeszczepiania w środowisku szpitalnym.
|
40
|
Symulacje poszczególnych etapów pracy koordynatora.
|
Załącznik nr 2
RAMOWY
PROGRAM SZKOLEŃ: WSTĘPNEGO, USTAWICZNEGO I UAKTUALNIAJĄCEGO,
ORGANIZOWANYCH PRZEZ KRAJOWE CENTRUM BANKOWANIA TKANEK I KOMÓREK -
MINIMALNY CZAS SZKOLENIA 25 GODZIN
Lp.
|
Tematyka zajęć, w tym seminaryjnych
|
1
|
2
|
1
|
Wprowadzenie
do zajęć - bankowanie tkanek i komórek jako dziedzina medycyny
transplantacyjnej, rodzaje banków tkanek i komórek, aspekty etyczne
bankowania tkanek i komórek.
|
2
|
Historia bankowania tkanek i komórek.
|
3
|
Aktualny
stan przeszczepiania komórek i tkanek w Polsce. Zapotrzebowanie na
leczenie przeszczepianiem komórek i tkanek i możliwości jego realizacji.
|
4
|
Polskie i europejskie przepisy prawne dotyczące pobierania i przeszczepiania komórek, tkanek i narządów.
|
5
|
Kwalifikacja dawców tkanek i komórek - kryteria ogólne i szczegółowe.
|
6
|
Stanowisko,
rola i pozycja koordynatora pobierania i przeszczepiania komórek,
tkanek i narządów. Umocowanie prawne i zawodowe. Koordynacja i
organizacja pobierania komórek, tkanek i narządów od osób zmarłych.
|
7
|
Koncepcje
i kryteria śmierci człowieka. Rozpoznawanie zgonu. Śmierć mózgowa i jej
następstwa. Śmierć w mechanizmie zatrzymania krążenia.
|
8
|
Rozmowa z rodziną potencjalnego dawcy komórek, tkanek i narządów do przeszczepienia.
|
9
|
Pobranie komórek i tkanek podczas pobrań narządowych. Aspekty chirurgiczne i organizacyjne.
|
10
|
Pobranie komórek i tkanek podczas sekcji sądowo-lekarskich i anatomopatologicznych. Aspekty chirurgiczne i organizacyjne.
|
11
|
Pobieranie i konserwowanie tkanek i komórek układu mięśniowo-szkieletowego.
|
12
|
Pobieranie i konserwowanie tkanek i komórek oka.
|
13
|
Pobieranie i konserwowanie tkanek i komórek układu sercowo-naczyniowego.
|
14
|
Pobieranie i konserwowanie tkanek i komórek skóry.
|
15
|
Pobieranie i konserwowanie komórek układu krwiotwórczego - szpiku, komórek krwiotwórczych krwi obwodowej i krwi pępowinowej.
|
16
|
Zdarzenia i reakcje niepożądane, w tym powikłania zakaźne (wirusowe, bakteryjne i grzybicze), przeniesienie nowotworu.
|
17
|
Promocja idei przeszczepiania w społeczeństwie.
|
18
|
Społeczno-obyczajowe aspekty przeszczepiania komórek, tkanek i narządów.
|
19
|
System zapewnienia jakości w bankach tkanek i komórek.
|
20
|
Zastosowania kliniczne przeszczepów tkankowych i komórkowych.
|
Załącznik nr 34)
WZÓR ZAŚWIADCZENIA O ODBYTYM SZKOLENIU
1) Minister Zdrowia kieruje działem administracji rządowej - zdrowie, na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 27 sierpnia 2020 r. w sprawie szczegółowego zakresu działania Ministra Zdrowia (Dz. U. z 2021 r. poz. 932).
2) Niniejsze rozporządzenie dokonuje w zakresie swojej regulacji wdrożenia następujących dyrektyw Unii Europejskiej:
- dyrektywy 2004/23/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 31 marca 2004 r. w sprawie ustalenia norm jakości i bezpiecznego oddawania, pobierania, testowania, przetwarzania, konserwowania, przechowywania i dystrybucji tkanek i komórek ludzkich (Dz. Urz. UE L 102 z 07.04.2004, str. 48, z późn. zm. - Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 15, t. 8, str. 291),
- dyrektywy 2006/17/WE Komisji z dnia 8 lutego 2006 r. wprowadzającej w życie dyrektywę 2004/23/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w odniesieniu do niektórych wymagań technicznych dotyczących dawstwa, pobierania i badania tkanek i komórek ludzkich (Dz. Urz. UE L 38 z 09.02.2006, str. 40),
- dyrektywy 2006/86/WE Komisji z dnia 24 października 2006 r. wykonującej dyrektywę 2004/23/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w zakresie wymagań dotyczących możliwości śledzenia, powiadamiania o poważnych i niepożądanych reakcjach i zdarzeniach oraz niektórych wymagań technicznych dotyczących kodowania, przetwarzania, konserwowania, przechowywania i dystrybucji tkanek i komórek ludzkich (Dz. Urz. UE L 294 z 25.10.2006, str. 32).
3) Rozporządzenie zostało ogłoszone w dniu 20 kwietnia 2010 r.
4) Ze zmianami wprowadzonym przez § 1 rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 11 października 2019 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie szkoleń osób, których czynności bezpośrednio wpływają na jakość komórek, tkanek lub narządów, a także bezpieczeństwo dawców i biorców (Dz. U. poz. 2066), które weszło w życie z dniem 13 listopada 2019 r.
|