Stanowisko Poltransplantu w sprawie obowiązującego sposobu i kryteriów stwierdzania śmierci mózgu

Warszawa 2017-08-20

Stanowisko Poltransplantu w sprawie obowiązującego
sposobu i kryteriów stwierdzania śmierci mózgu

STANOWISKO PRZESTAŁO OBOWIĄZYWAC WRAZ ZWEJŚCIEM W ŻYCIE NOWEGO OBWIESZCZENIA

Na podstawie:
1. Ustawy z dnia 24 lutego 2017 r. o zmianie ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty oraz ustawy o pobieraniu, przechowywaniu i przeszczepianiu komórek, tkanek i narządów (Dz. U. poz. 767);
2. Ustawy z dnia 1 lipca 2005 r. o pobieraniu, przechowywaniu i przeszczepianiu komórek tkanek i narządów (Dz. U. 2015, poz. 793 oraz Dz. U. 2017, poz. 1000, obwieszczenia Marszałka Sejmu w sprawie jednolitego tekstu ustawy);
4. Obwieszczenia Ministra Zdrowia z dnia 17 lipca 2007 r. w sprawie kryteriów i sposobu stwierdzenia trwałego i nieodwracalnego ustania czynności mózgu (MP 2007, nr 46, poz. 547).  

Ustawa z 24 lutego 2017 r. o zmianie ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty oraz ustawy o pobieraniu, przechowywaniu i przeszczepianiu komórek, tkanek i narządów (Dz. U. poz. 767):
1. przenosi sprawy związane ze stwierdzaniem śmierci mózgu z ustawy z dnia 1 lipca 2005 r. o pobieraniu, przechowywaniu i przeszczepianiu komórek tkanek i narządów (Dz. U. 2015, poz. 793 [tekst jednolity przed wejściem w życie ustawy zmieniającej], Dz. U. 2017. poz. 1000 [tekst jednolity po wejściu w życie ustawy zmieniającej]);
2. zmienia sposób i kryteria stwierdzania śmierci mózgu (nie pojawia się pojęcie „komisja ds. stwierdzania śmierci mózgu”, śmierć mózgu stwierdza nie trzech, a dwóch specjalistów, którzy nie są do tej czynności specjalnie powoływani, a ich prawo do stwierdzania śmierci mózgu wynika bezpośrednio z posiadania odpowiedniej specjalizacji). 

Zmiany sposobu i kryteriów stwierdzania śmierci mózgu, o których mowa w punkcie 2, także w zakresie liczby i funkcji lekarzy stwierdzających śmierć mózgu wejdą w życie dopiero po ogłoszeniu nowego obwieszczenia w tej sprawie. Mówi o tym Artykuł 3 ustawy z 24 lutego 2017 r.: „Do czasu ogłoszenia sposobu i kryteriów stwierdzenia trwałego nieodwracalnego ustania czynności mózgu (śmierci mózgu) oraz nieodwracalnego zatrzymania krążenia poprzedzającego pobranie narządów na podstawie art. 43a ust. 3 ustawy zmienianej w art. 1, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, w postępowaniu, o którym mowa w art. 43a ust. 1 ustawy zmienianej w art. 1, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, stosuje się kryteria i sposób ogłoszone na podstawie art. 9 ust. 3 i art. 9a ust. 3 ustawy zmienianej w art. 2, w brzmieniu dotychczasowym”.

Nadal zatem obowiązują:
- sposób i tryb stwierdzania śmierci mózgu z obwieszczenia Ministra Zdrowia z dnia 17 lipca 2007 r. w sprawie kryteriów i sposobu stwierdzenia trwałego i nieodwracalnego ustania czynności mózgu (MP 2007, nr 46, poz. 547), w którym:
- stwierdza się, że: „Spełnione wszystkie kryteria, właściwe wykonanie prób, a w uzasadnionych przypadkach badań instrumentalnych, zezwalają komisji złożonej z trzech lekarzy specjalistów, w tym co najmniej jednego w dziedzinie anestezjologii i intensywnej terapii oraz jednego w dziedzinie neurologii lub neurochirurgii, na stwierdzenie zgonu osoby badanej w wyniku śmierci mózgu. Kryteria ustalania składu komisji reguluje art. 9 ust. 6 ustawy z dnia 1 lipca 2005 r. o pobieraniu, przechowywaniu i przeszczepianiu komórek, tkanek i narządów”;

- obowiązuje Protokół komisji ds. stwierdzania śmierci mózgu, podpisany przez 3 jej członków w tym przewodniczącego;

- przepisy ustawy o pobieraniu i przeszczepianiu komórek, tkanek i narządów sprzed zmian dokonanych przez ustawę z dnia 24 lutego 2017 r.:

- trwałe nieodwracalne ustanie czynności mózgu stwierdza jednomyślnie … komisja złożona z trzech lekarzy, posiadających specjalizację, w tym co najmniej jednego specjalisty w dziedzinie anestezjologii i intensywnej terapii oraz jednego specjalisty w dziedzinie neurologii lub neurochirurgii;

- komisję … powołuje i wyznacza jej przewodniczącego kierownik podmiotu leczniczego lub osoba przez niego upoważniona;

- lekarze wchodzący w skład komisji … nie mogą brać udziału w postępowaniu obejmującym pobieranie i przeszczepianie komórek, tkanek lub narządów od osoby zmarłej, u której dana komisja stwierdziła trwałe nieodwracalne ustanie czynności mózgu.

dr hab. med. Jarosław Czerwiński
zca dyr. Poltransplantu ds. medycznych

KOMUNIKAT, do Dyrektorów Szpitali

Centrum Organizacyjno-Koordynacyjne ds. Transplantacji
POLTRANSPLANT
02-001 Warszawa, al. Jerozolimskie 87
tel.  (+48 22) 622 58 06;  fax  (+48 22) 622 32 43; e-mail: transpl@poltransplant.org.pl

                                                                                                   Warszawa, 21.08.2012 r.

Szanowni Państwo

Przypominamy, że zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 4 grudnia 2009 r. w sprawie krajowej listy osób oczekujących na przeszczepienie (KLO), od 1.01.2010 r. istnieje obowiązek zgłaszania do KLO osób oczekujących na przeszczepienie nerki, nerki i trzustki, trzustki, wątroby, serca, płuc, komórek krwiotwórczych szpiku, krwi obwodowej i krwi pępowinowej, regenerujących się komórek, innych niż szpik, komórki krwiotwórcze krwi obwodowej i krwi pępowinowej, w szczególności: oka, trzustki, przytarczyc, wątroby, chrząstki stawowej, mięśniowych, naskórka przez lekarza kierującego zespołem  kwalifikacyjnym (Art. 16c ust. 3 nowelizowanej w 2009 r. ustawy z dnia 1 lipca 2005 r. o pobieraniu, przechowywaniu i przeszczepianiu komórek, tkanek i narządów), po zakwalifikowaniu potencjalnego biorcy w danym ośrodku kwalifikacyjnym.

Zgodnie z art. 17 tejże ustawy wpisanie na listę jest warunkiem otrzymania przeszczepu.

Proszę o niezwłoczne zweryfikowanie i uzupełnienie informacji w Ustawowych Rejestrach Transplantacyjnych (URT) o chorych zgłoszonych do KLO z Państwa ośrodka (dane osobowe chorych, dokładny adres, telefon, data i tryb zgłoszenia do KLO) oraz odrębnie do rejestru przeszczepień (RP) o wszystkich wykonanych zabiegach przeszczepienia od 2006 r.

Przypominamy także, że zgodnie z wymienionym wyżej rozporządzeniem, wyboru z listy potencjalnego biorcy, według kolejności wpisu na listę, dokonuje lekarz wyznaczony przez kierownika zakładu opieki zdrowotnej, w którym dokonuje się przeszczepień ww narządów tkanek lub komórek, w porozumieniu z Poltransplantem. Zakład opieki zdrowotnej, który dokonał przeszczepienia, przesyła niezwłocznie do Poltransplantu, szczegółowy protokół wyboru potencjalnego biorcy z listy wraz z uzasadnieniem. Protokół ten powinien w sposób jednoznaczny uzasadniać wszelkie odstępstwa od zasad alokacji.

Informacje z URT są dla nas jedyną podstawą do wysłania do chorego listu o umieszczeniu na KLO z podaniem daty zgłoszenia, czyli daty nadania po raz pierwszy statusu „aktywny” w URT. Status „w trakcie kwalifikacji” oznacza przygotowywanie chorego do zgłoszenia do KLO. Proszę o wpisywanie także powodów czasowej dyskwalifikacji chorego z przeszczepienia.

Wiarygodność danych w URT będzie weryfikowana przed każdą kolejną akredytacją ośrodka transplantacyjnego.

z wyrazami szacunku

Prof. dr hab. med. Roman Danielewicz, Dyrektor Poltransplantu

Treści aktów prawnych są dostępne na stronie www.poltransplant.org.pl.

Infomacje dotyczące istotnych zdarzeń i reakcji niepożądanych

Warszawa, czerwiec 2012 r.

Szanowni Państwo,
 

  Polskie i europejskie prawodawstwo jednoznacznie opisuje definicje istotnych zdarzeń i reakcji niepożądanych, jak również role instytucji i organizacji w systemie ich zgłaszania. W związku z tym zwracamy się z uprzejmą prośbą o informowanie o wszelkich istotnych zdarzeniach i reakcjach niepożądanych, które wystąpią u biorców, którzy mieli wykonany zabieg przeszczepienia narządu w Państwa ośrodku lub są pod opieką Państwa poradni transplantacyjnej oraz żywych dawców narządów, którzy mieli wykonany zabieg pobrania narządu w Państwa ośrodku lub są pod opieką Państwa poradni transplantacyjnej. Aktualny katalog zdarzeń i reakcji niepożądanych – w załączeniu.

  Zgłoszenie istotnej reakcji lub zdarzenia niepożądanego odbywa się przez Ustawowe Rejestry Transplantacyjne www.rejestry.net. Przesłane zgłoszenie powinno zawierać:
    1.  informację o miejscu i rodzaju zdarzenia lub reakcji,
    2.  opis zdarzenia lub reakcji,
    3.  analizę przyczyn wystąpienia zdarzenia lub reakcji,
    4.  przedstawienie czynności, jakie zostały podjęte w celu zapobiegania im w przyszłości.
Wpis powinien być dokonany bezpośrednio po wystąpieniu reakcji lub zdarzenia (informacja wstępna) oraz po 3 miesiącach od wystąpienia reakcji lub zdarzenia (informacja finalna).

Z poważaniem
dr n. med. Anna Pszenny
Koordynator ds. Transplantacji

Aktualny katalog zdarzeń i reakcji niepożądanych

Przypomnienie
Dotyczy składania wniosków do Ministra Zdrowia o udzielanie pozwoleń na czynności polegające na pobieraniu, przechowywaniu i przeszczepianiu komórek, tkanek i narządów